Dịch vụ
Tư vấn xây dựngTư vấn đầu tư
Quy hoạch đô thị
Tư vấn thiết kế
Xin phép xây dựng
Tư vấn giám sát
Quản lý dự án
Thi công xây dựng
Dự án
Khu đô thịChung cư cao tầng
Cao ốc văn phòng
Trung tâm thương mại
Golf, Resort, Khách sạn
Nhà máy công nghiệp
Công trình công cộng
Nhà mẫu, Biệt thự




Kiến trúc và... nữ tính
Thực ra, sự phân định các yếu tố, sắc thái liên quan đến nữ, hay còn gọi là nữ tính trong kiến trúc đã có từ rất xưa, bắt nguồn từ những nhu cầu thẩm mỹ tự nhiên, từ các hệ tư tưởng hay các thói quen, tập tục trong sinh hoạt có sự khác biệt nam – nữ.
Nhìn lại lịch sử
Đường cong – dù trong kiến trúc hiện đại với những mảng khối chắc khoẻ, kiệm chi tiết – vẫn luôn gợi sự mềm mại, nữ tính cho công trình.
Từ đó yếu tố “nữ tính” được chuyển hoá và trong kiến trúc từ nhỏ đến lớn, đơn giản tới phức tạp, từ chi tiết tới tổng thể… Những yếu tố này có thể tồn tại như một nguyên tắc song hành nam – nữ, nhưng cũng có thể không, tuỳ vào công trình và hoàn cảnh cụ thể. Ta có thể thấy trong kiến trúc Hy Lạp cổ đại (khoảng thế kỷ 7 – 5 trước CN), những kiến trúc sư đã hoàn thiện những thức kiến trúc mẫu mực; trong đó, nếu coi thức cột Doric là biểu hiện của nam tính với sự mạnh mẽ khoẻ khoắn (về cả hình thức và kết cấu), thì cũng có thức cột Ionic là biểu hiện của nữ tính với sự duyên dáng, mềm mại. Ở Việt Nam, rất nhiều các công trình kiến trúc truyền thống đều chịu ảnh hưởng bởi Nho giáo, liên quan đến vấn đề nam – nữ. Trong ngôi nhà dân gian theo kiểu ba giai hai chái, vẫn thường được bố trí sinh hoạt theo nguyên tắc “tả nam – hữu nữ” (nam bên trái, nữ bên phải). Hay tại Hoàng thành – Kinh thành Huế, hai cửa hai bên ở hai hướng được phân định rõ ràng: cửa Hiển Nhơn (bên trái, hướng đông) được dành cho nam giới, và cửa Chương Đức (bên phải, hướng tây) được dành cho các bà, các cô. Trong xã hội phong kiến chịu ảnh hưởng nặng nề bởi Nho giáo, nữ giới không được coi trọng; rất nhiều nơi, nhiều công trình nữ giới không được lui tới. Tuy vậy có thể vì thế họ lại có được đặc ân riêng. Ví dụ như cũng tại Hoàng thành – Kinh thành Huế, theo quy định của triều đình nhà Nguyễn, nữ giới (dù là người trong hoàng tộc) không được phép vào Thế tổ miếu – là nơi thờ tự các vua theo nghi lễ quốc gia. Nhưng bù lại, có một “biệt miếu” riêng là điện Phụng Tiên, cũng là nơi thờ các vua nhà Nguyễn – dành riêng cho nữ giới lui tới.
Hai thức cột Doric và Ionic của kiến trúc Hy Lạp cổ đại ở phương Tây là những ví dụ điển hình về giới tính trong hình thức kiến trúc, nhưng nội dung lại không hoàn toàn như vậy. Kiến trúc đền thờ Hy Lạp cổ đại, các thức cột này không phản ánh nội dung công trình là thờ nam thần hay nữ thần. Tuy nhiên, do hình thức đặc thù, nên thức cột Doric về sau được sử dụng nhiều trong những công trình hành chính có dáng vẻ uy nghiêm, và thức cột Ionic được sử dụng nhiều ở các công trình văn hoá, nhà hát. Còn ở phương Đông nói chung và Việt Nam nói riêng, chi tiết kiến trúc, đồ án trang trí có hình chim phượng (phượng hoàng) lại là một hoán dụ rất rõ ràng về nữ tính trong các công trình cổ. Trong tứ linh (long, ly, quy, phượng), rồng là biểu hiện của sức mạnh nam tính, là biểu tượng của đấng quân vương; còn chim phượng là biểu tượng của nữ giới, của vẻ đẹp cao sang, quyền quý. Hình chim phượng được thể hiện ở rất nhiều đền thờ Mẫu, đền thờ nữ thần. Tại một số công trình cung điện dành cho hoàng thái hậu (mẹ vua) ở Hoàng thành – Kinh thành Huế, đồ án chim phượng là nội dung trang trí chủ đạo và thống nhất trên nhiều hạng mục kiến trúc.
Các đồ án trang trí với hình chim phượng – loài vật tượng trưng cho phái nữ ở cung Trường Sanh – Đại nội – Kinh thành Huế. Cung Trường Sanh là biệt cung dành cho hoàng thái hậu (mẹ vua) để nghỉ ngơi và giải trí.
Thử tìm biểu hiện nữ tính trong kiến trúc hiện đại?
Trong xu hướng bình đẳng giới trên toàn cầu, thì nữ được coi trọng và không bị phân biệt như một đối tượng thấp kém hơn. Tuy nhiên với kiến trúc, vẫn có sự phân biệt; bởi chính giới tính, liên quan đến sức khoẻ, thể chất, nhân trắc và sinh hoạt. Các yếu tố này thường được thể hiện nhiều ở mặt công năng. Có thể thấy điều đó rất rõ ở các không gian liên quan như phòng thay quần áo, nhà vệ sinh, các trang thiết bị công trình đặc thù phù hợp với sức khoẻ và thể hình của phái nữ. Đó là một sự phân biệt – bình đẳng và văn minh. Trong quá trình vận hành, sử dụng công trình kiến trúc liên quan đến hoạt động làm việc, sinh hoạt của con người, phái nữ thường được ưu tiên trước, ở những vị trí thuận lợi hơn. Và phái nữ cũng vẫn có những ưu ái riêng mà nam giới có thể không có. Một ví dụ khá thú vị có thể thấy, đó là ở công trình dinh Độc Lập (nay là hội trường Thống Nhất, TP.HCM), trong rất nhiều các phòng chức năng công vụ, có một phòng là “Phòng tiếp khách, chiêu đãi của phu nhân tổng thống”. Đây là một sự ưu ái đặc biệt dành cho đối tượng sử dụng, và thể hiện sự bình quyền của phái nữ trong việc tham gia vào các hoạt động chính trị – xã hội; song lại phản ánh một khía cạnh khác, là người thiết kế mặc nhiên… coi tổng thống là nam giới.
Ở mặt quan trọng khác của kiến trúc, là hình thức; thì sự phân định giới tính nói chung và biểu hiện nữ tính nói riêng trong kiến trúc hiện đại chỉ là tương đối. Tuy nhiên, vẫn có thể thấy rằng, về mặt hình học, các đường tròn, đường cong, cấu trúc thanh mảnh, sự cầu kỳ, mềm mại trong chi tiết… luôn gợi nhắc, liên tưởng tới nữ tính; và ngược lại, các đường nét thẳng, mảng khối vuông phẳng khoẻ khoắn là biểu hiện của nam tính. Những bố cục phi đối xứng, linh hoạt có thể mang nữ tính và những bố cục đối xứng, cân bằng, vững chãi là biểu hiện của nam tính… Các yếu tố này trong kiến trúc hiện đại thường không mang chủ đích về thể hiện giới, mà thường xuất phát từ ý tưởng thiết kế và các giải pháp về công năng, không gian, thiết kế kết cấu, vật liệu. Nữ tính cũng biểu hiện ở sự cân bằng (tương đối) trong thủ pháp tạo hình với khối dương – âm, lồi – lõm; là các khoảng lùi như hiên, sảnh, lô-gia…; là sự hợp lý trong hình thức về mặt mỹ học, thị giác; là sự hài hoà với thiên nhiên, cây xanh.
Ảnh bên: Đường cong và màu trắng, những yếu tố duyên dáng nhẹ nhàng làm nên nữ tính.
Trong ngôi nhà ở hiện đại, ranh giới nam tính – nữ tính của kiến trúc có thể rất mờ nhạt. Song nhu cầu về một hình thức cụ thể, thậm chí có thể có tính biểu tượng cụ thể vẫn là nhu cầu thực tế mang cảm tính, xuất phát từ tính cách và giới tính chủ nhân. Một chủ nhà là nữ có thể sẽ không nói với kiến trúc sư rằng: vì tôi là nữ nên hãy thiết kế cho tôi một ngôi nhà thật điệu, thật… nữ tính; nhưng có thể họ sẽ nhận xét: phương án này trông “cứng”, thô quá, màu sắc đơn điệu quá; có thể làm cho mềm mại, duyên dáng, tươi tắn hơn được hay không? Những quan điểm và nhận định đó còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác như dân trí, mức độ phát triển của xã hội, trình độ khoa học kỹ thuật, khả năng cảm thụ thẩm mỹ – nghệ thuật, cơ hội tiếp cận thông tin và các trào lưu khác trong xã hội… Hẳn rất ít người phụ nữ ở Việt Nam thích các công trình nhà ở của kiến trúc sư người Nhật Tadao Ando thiết kế, với những khối hộp vuông vức, bêtông trần và… chẳng có chi tiết gì cả. Đó là những công trình ở nước đậm văn hoá phương Đông, do người phương Đông thiết kế, cho người phương Đông sử dụng. Vậy Tadao Ando có chủ tâm về vấn đề giới tính hay nữ tính trong thiết kế kiến trúc của mình hay không? Có, nhưng ông tiếp cận ở góc độ khác, triết lý khác và điều đó không thể hiện ở hình thức và đường nét kiến trúc thuần tuý! Và ở Nhật Bản, điều đó được đón nhận.
Mọi sự so sánh đều là tương đối, và khi so sánh phải đặt tương quan trong bối cảnh cụ thể. Nữ tính trong kiến trúc cũng vậy. Nếu như đặt những kiến trúc hiện đại (như thường thấy) với vật liệu kính – thép, với những hình khối, đường nét đơn giản, thẳng, vuông, phẳng bên những kiến trúc cổ điển nhiều chi tiết trang trí, hoa văn, kết hợp cả điêu khắc… thì không lẽ kiến trúc cổ điển toàn nữ tính? Tất nhiên không phải vậy! Trong mỗi thời kỳ lịch sử, bối cảnh xã hội, thể chế chính trị, tiếp biến văn hoá, trào lưu nghệ thuật… sẽ có những quy ước và nhận định riêng, và kiến trúc cũng không nằm ngoài ảnh hưởng đó.
Hình thức kiến trúc cổ điển dễ gợi nữ tính bởi yếu tố trang trí cầu kỳ, nhiều đường cong duyên dáng.
Ở một góc độ khác, là khoa học công nghệ và kỹ thuật xây dựng, liên quan tới hình thức kiến trúc, thì không hẳn kiến trúc hiện đại là “khô”, “cứng”, thiếu nữ tính. Ở các kiến trúc cổ đại, kiến trúc cổ điển, đuờng cong – biểu hiện của nữ tính chỉ được thể hiện ở những chi tiết trang trí, điêu khắc nhỏ, vòm cửa… (ở vật liệu đá, gạch xây đắp vữa), hoặc giới hạn trong phạm vi khiêm tốn của vật liệu gỗ (như đường cong của mái); thì trong kiến trúc hiện đại với vật liệu thép, bêtông cốt thép…, cùng các hệ kết cấu mới; đường cong – nữ tính được thể hiện dường như là không có giới hạn, và rất tự do.
Trở lại với ngôi nhà ở hiện đại, và nữ tính của ngôi nhà – đó là một khía cạnh xã hội, một thực tế không phủ nhận. Trong một xã hội công nghiệp hiện đại, một thế giới phẳng, toàn cầu hoá thì tính bình đẳng nam nữ cũng thể hiện trong kiến trúc. Nhưng một ngôi nhà, đó là một không gian sống, không chỉ là vấn đề đường thẳng hay đường cong của kiến trúc. Có nữ tính hay không – điều đó còn phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố khác như sự hài hòa với thiên nhiên, môi trường; cách tổ chức không gian; bố trí và trang trí nội thất… và điều quan trọng nhất là có bóng dáng và bàn tay chăm sóc của người phụ nữ!
KTS Nguyễn Trần Đức Anh (KT&ĐS)
Tư vấn
- Quy định xây dựng, sửa chữa chung cư
- Những giải pháp thiết kế cho ngôi nhà nhỏ
- Cách trang trí nội thất nhà ở theo bát quái đồ
- Những thiết kế kiến trúc táo bạo nhất thế giới
- Những biểu tượng may mắn trong phong thủy
- Dầu hiệu nhận biết nhà tụ khí, tán khí và cách hóa giải
- Trồng cây đúng hướng sẽ mang lại tài lộc
- Bố trí góc làm việc tại nhà sinh tài lộc
- Những xu hướng thiết kế kiến trúc bền vững năm 2014
- Phong thuỷ và chuyện thiết kế kiến trúc
- Kiến trúc sư là nghề hào hoa nhất
- Những xu hướng thiết kế trần thạch cao phòng khách ấn tượng nhất năm 2014
- Kiệt tác kiến trúc từ thế giới loài vật
- Thực trạng ngành thiết kế kiến trúc hiện nay
- Nên chọn mảnh đất vuông để xây nhà
- Hóa giải khí xấu cho nhà hình chữ L theo phong thủy
- Kiêng đặt tivi, máy tính gần cửa phòng ngủ
- Những vấn đề phong thủy khi chuyển đến nhà mới
- 11 điều họ không dạy bạn trong trường kiến trúc
- Những quy luật đặt bàn làm việc theo phong thủy
- 4 điều đại kỵ khi chuyển nhà nhập trạch
- Tránh 4 kiểu nhà làm giảm tài lộc
- Cách bài trí nội thất đón may mắn ngày Tết
- Chọn thế đất làm nhà theo phong thủy
- Làm nhà ống theo phong thủy, ngũ hành
- Hóa giải nhà bị đường cái đâm vào cửa chính
- Trang trí nhà Tết sang trọng với gam màu xanh
- Bài trí góc làm việc theo phong thủy
- Những lưu ý khi thiết kế trần nhà
- Phong thủy cho ngoại cảnh của biệt thự
- Thiết kế nội thất phòng bếp theo phong thủy
- 10 lời khuyên giúp tiết kiệm chi phí xây nhà
- Hóa giải điểm xấu phong thủy trong căn hộ chung cư
- Trang trí nhà để gặp may trong năm mới
- Những lưu ý về phong thủy khi xây nhà
- Năm 2015 xu hướng trang trí nội thất sắc trắng lên ngôi
- Chọn vật liệu xây dựng theo Ngũ hành
- Sắp đặt đồ dùng văn phòng hợp phong thủy
- Những lưu ý và cấm kỵ khi làm nhà
- Cách xây nhà trên đất méo
- Văn hóa và thiết kế đô thị
- Bác Hồ - nhà kiến trúc vĩ đại
- Mách bạn cách làm mát ngôi nhà ngày nóng nực
- Lưu ý bố trí cửa khi xây dựng nhà ống
- Nhận thức lại các khái niệm trong Quy hoạch xây dựng
- Tâm và Tiền trong tư vấn thiết kế kiến trúc
- Cách hóa giải hướng cổng chính không tốt
- Tư vấn thiết kế nhà ở trong hẻm
- Biệt thự khác biệt với thiết kế phá cách
- Bài trí bếp và chậu rửa hợp phong thủy
- Nguyên tắc đặt gương trong phòng ngủ hợp phong thủy
- 5 bí quyết thiết kế căn hộ có diện tích nhỏ
- Quản lý dự án cũng là một nghề
- Những yêu cầu cơ bản khi thiết kế văn phòng
- Rút ngắn thời gian trong đấu thầu - biện pháp thực hiện
- Bàn về quản lý, phát triển đô thị theo quy hoạch
- Bàn chuyện lựa chọn nhà thầu xây dựng
- Tại sao xây nhà nên chọn mảnh đất vuông?
- Xây dựng, thiết kế nhà theo khoa học phong thủy
- Những điều không nên trong phong thủy nhà ở
- Một số điều cấm kỵ trong kiến trúc nhà ở
- Khám phá công trình kiến trúc độc đáo của Tháp Đôi Quy Nhơn
- Lập kế hoạch và quá trình xây dựng nhà
- Cách sử dụng cây xanh trong trang trí nội thất
- Các chi tiết về kết cấu xây dựng
- Bây giờ có một Kama Sutra của kiến trúc
- Hãy vẽ như một kiến trúc sư
- 13 công cụ giúp KTS làm nên những điều kỳ diệu
- Giá trị của vẽ tay trong thiết kế ý tưởng
- Kiến trúc sư và sản phẩm thiết kế của họ
- Có quá muộn để rời khỏi ngành kiến trúc
- Những lỗi phong thủy cấm kỵ khi thiết kế nội thất
- Tư vấn xây dựng nhà đẹp trên mảnh đất méo
- Xây nhà vào thời điểm nào là tốt nhất?
- Cách tô sắc trong thiết kế nội thất để ngôi nhà thêm rạng rỡ
- Những bước phong thủy giúp rước lộc vào nhà trong năm mới
- Những điều cần biết khi xây nhà mới
- Nghề kiến trúc - đôi điều trăn trở
- Cách hóa giải những ngôi nhà xấu trong phong thủy nhà ở
- Bí kíp giúp tự trang trí nội thất nhà tuyệt đẹp
- Thiết kế nội thất nâng tầm đẳng cấp phòng khách nhà bạn
- Những kiêng kỵ khi thiết kế nhà ở
- Kiến trúc nghĩa tình
- Những lưu ý khi nhận biết nhà hợp phong thủy
- Phúc - họa từ hình dạng nhà, thế đất và cách hóa giải
- Thiết kế nội thất gỗ siêu ấn tượng cho nhà ở
- Hậu quả tai hại khi xây nhà bằng thiết kế đi mượn
- Cách chọn mua và sử dụng đèn trang trí nội thất
- Cách chọn mua đồ gỗ trang trí nội thất
- Cách thiết kế cảnh quan thêm hoàn hảo
- Năm nhuận xây nhà có thuận lợi?
- Nhà ống được thiết kế với phong cách nhiệt đới
- Các yếu tố không thể thiếu trong thiết kế hòn non bộ
- Tư vấn thiết kế mặt bằng căn hộ chung cư cao tầng
- Tư vấn thiết kế xây dựng của một công trình.
- Cách bố trí mặt bằng trong thiết kế khách sạn